تدوین یک سبک زندگی سالم که در آن بتوان تمامی ابعاد زندگی بشر را پوشش داد و وی را برای یک زندگی سعادتمندانه و کار و فعالیت سازنده اجتماعی آماده ساخت، نیاز به علم و دانش گستردهای دارد. سازمان بهداشت جهانی همیشه معیارهای جالبتوجهی را برای یک زندگی سالم معرفی میکند، اما باید قبول کرد که مشخصههای ذکرشده در هر کشور، جامعه و سرزمینی باهم متفاوت است. شاید در یک جامعه رفاه نسبی بتواند راضیکننده باشد، اما در منطقهای دیگر این فقط سبک زندگی سالم و فعال است که راه گشا میگردد. ولی در حالت کلی جدول سبک زندگی سالم راهنمای خوبی برای کسانی است که به تعادل روحی، روانی و جسمی خود میاندیشند. شما نیز اگر تمایل دارید با سبک زندگی سالم و ناسالم و تفاوتهای این دو آشنا شده یا به اهمیت تغذیه و سبک زندگی سالم پی ببرید یا به انواع سبک زندگی سالم و نکات پیرامون آن اشراف یابید، در این مطلب همراهمان باشید.
آشنایی بیشتر با ارکان زندگی سالم
وقتی سخن از سبک زندگی سالم به میان میآید، بهواقع هدف مطلوبی فراتر از تناول چند وعده سالاد در ماه یا پرداختن به پیادهروی آنهم هرچند هفته یکبار است. بلکه شیوهای از زندگی بوده که بهصورت روتینگ و هرروزه انجامشده و به عادتی ماندگار بدل میشود. به همین دلیل است که در اولین گام، ابتدا به پیادهسازی یک برنامه مناسب بر اساس جدول سبک زندگی سالم میپردازند و افراد را به پیروی از آن وامیدارند. در این جدول بهترین جایگزینها برای مواد غذایی ذکر میشود. برای مثال بهجای نانهای حجیم صنعتی نان سبوسدار، نوشابه گازدار دوغ بدون گاز و چربی، گوشت قرمز انواع ماهی، میگو، حبوبات و تخممرغ جایگزین میگردد. بدین ترتیب ابعاد گسترده زندگی افراد تحت سیطره چنین الگوی مناسبی از یک زندگی بیبرنامه و ناهنجار به سمت انواع سبک زندگی سالم هدایت میشود. با این رویکرد، تأثیرات شگرف مادامالعمری برای افراد پدید میآید که مدیریت وزن، مدیریت استرس و مدیریت فاکتورهای بیماریزا در کنار چنین سبکی راحتتر انجام میپذیرد.
انواع سبک زندگی سالم
با توجه به تأثیر مستقیمی که نحوه زندگی بر سلامت افراد دارد، مهم است که انواع سبک زندگی سالم را شناخته و به تبعیت از آن بپردازیم. انتخاب بین سبک زندگی سالم و ناسالم از علایق، نظریات، فرهنگ و بینش افراد نشأت میگیرد و ارتباط عمیقی با طرز نگرش آن نسبت به زندگی دارد. به همین دلیل است که گاهاً یک فرهنگ را میبینیم که افراد را به سمت تغذیه و سبک زندگی سالم هدایت کرده یا برعکس آنها را از چنین معیارهای صحیحی دور میسازند. در این بخش در کنار معرفی سبکهای مختلف به نمونههای مورد تأیید علوم تغذیه نیز میپردازیم.
سبک زندگی فعال
کسانی که برای خود سبک زندگی سالم و فعال را برمیگزینند، مطمئناً افرادی پرشور، اجتماعی و دارای شرایط جسمانی کاملاً سالمی هستند. این سبک زندگی بدانها اجازه میدهد در کنار فعالیتهای روزانه، ورزشی و اجتماعی از بدن و ذهن پویا و پرانرژی برخوردار باشند. بهجرئت میتوان گفت در میان انواع سبک زندگی سالم اینگونه برترین سبک موجود است.
سبک زندگی سالم
در این سبک اگرچه شاید افراد تمایلی به حضور دائمی در جمعهای گوناگون نداشته باشند، اما در هر حالت مراقب تمام جوانب زندگی خود هستند. رژیم غذایی سالم، تمرینات ساده و مداوم، زندگی چنین افرادی را در برگرفته است.
سبک زندگی انفرادی
اغلب کسانی که طالب استقلال بالا و عدم قضاوت از سوی دیگران هستند، چنین سبکی را برای خود انتخاب میکنند. نمیتوان ادعا نمود که از میان سبک زندگی سالم و ناسالم این گروه جزء آنهایی هستند که زندگی سالم را رها کرده و به سمت یک زندگی نامتعارف و ناسالم بهپیش میروند. بلکه اینچنین افرادی نیز میتوانند با تبعیت از جدول سبک زندگی سالم، روزگار سعادتمندی در خلوت و انزوای خود داشته باشند.
سبک زندگی سلطهگر یا حکمران
اگر به دنبال یک سبک زندگی سالم هستید، این دسته در میان انواع سبک زندگی سالم جایگاهی ندارد. افراد علاقهمند به این سبک به دلیل تمایل به سلطه گری دائماً در تنش و تضاد با دیگران به سر برده و هرچند به تغذیه و سبک زندگی سالم ازاینجهت اعتقاد داشته باشند، از جنبه روانی و ذهنی نمیتوانند، سلامت کاملی را برای خود تدارک ببینند. زندگی سالم روح و جسم را بهصورت همزمان موردتوجه قرار میدهد، بدین ترتیب اعتقاد دارد، کمال فیزیکی بدن بدون شکوفایی روانی محال است.
سبک زندگی اجتنابی
افرادی که سبک زندگی اجتنابی را برای خود برمیگزینند، اغلب از رویارویی با مشکلات زندگی هراسانند. ازاینرو ترس از احتمال شکست آنها را از هر نوع تلاشی بازمیدارد. این افراد به سبک زندگی سالم و ناسالم هیچ اعتقادی ندارند، زیرا گمان میکنند، هر تلاشی در این باب بینتیجه میماند. پس تلاشی برای تغییر زندگی و رویارویی با واقعیتهای تلخ آن مانند چاقی، فشارخون بالا و … ندارند.
سبک سودمند اجتماعی
با نگاهی به ارکان جاری در زندگی پیروان سبک سودمند اجتماعی مشاهده میکنیم که آنها همانند علاقهمندان سبک زندگی سالم و فعال همیشه حضور فعالانه در جامعه را بر تنهایی ترجیح میدهند. این گروه اگر بتوانند، تعادلی بین نیازهای جسمی و روحی خود و علایق اجتماعیشان برقرار نمایند، بهخوبی از یک زندگی سالم بهرهمند میشوند.
تفاوتهای بین سبک زندگی سالم و ناسالم
با توضیحاتی که تا اینجا باب زندگی سالم بیان نمودیم، حتماً برای شما هم این سؤال پیشآمده که چه تفاوتی بین سبک زندگی سالم و ناسالم وجود دارد. مضرات سبک زندگی ناسالم سبب شده که پزشکان افراد را از پیروی این سبک بازدارند. بدین ترتیب برای آشنایی بیشتر به رفتارهایی که در زمره سبک زندگی ناسالم جای میگیرند، اشاره میکنیم.
- انتخاب برنامه غذایی نادرست
- تمایل زیاد به تناول غذاهای فست و فودی و تنقلات بیارزش
- ترک ورزش و تحرکات جسمی
- اعتیاد و مصرف مواد مخدر و مشروبات الکلی
- انجام رفتارهای غیر عرف و هنجارشکن اجتماعی
- روابط جنسی ناسالم و بیپرده
- و …
تغذیه و سبک زندگی سالم
برای رسیدن به زندگی سالم توجه بهسلامت روان و دوری از اضطرابها بسیار مهم است. همچنین ترک اعتیاد خود نیز میتواند، بسیاری از بیماریها را از ما دور سازد. در کنار این موارد توجه به ورزش چه بهصورت انفرادی و چه در قالب گروهی نیز تضمینکننده بخش عمدهای از سلامتی روح و روان ما است. البته از استراحت و خواب کافی نیز نمیتوان صرفنظر کرد، اما از این موارد گذشته تغذیه و سبک زندگی سالم، گویی شاه کلیدی است که بر تمامی جوانب ذکرشده، تأثیر مستقیم دارد. ازاینرو تغذیه میتواند، شمارا به فردی چاق و دارای انواع بیماریهای قلبی، کبدی و کلیوی تبدیل سازد یا به فردی با تناسباندام، پوست و مویی زیبا و خلقی نیکو و پسندیده بدل نماید.
سبک زندگی سالم و فعال:
برای آنکه یک سبک زندگی سالم و فعال واقعی را تجربه نمایید، باید از الگوهای خاصی پیروی کنید. در ادامه به شمارش این متدهای ویژه میپردازیم، بدین ترتیب خود متوجه میشوید که انجام آنها چندان سخت نیست و فقط با پیگیری این چند فعالیت بهراحتی در زمرهی افرادی قرار میگیرید که از میان سبک زندگی سالم و ناسالم، سلامتی و کامیابی را برای خود برگزیدهاند.
انجام پیادهروی
در میان انواع سبک زندگی سالم پیادهروی جایگاه خاص خود را دارد، لازم نیست برای آنکه فعال باشید، حتماً به سراغ ورزشهای قدرتی، سرعتی و بدنسازی بروید. کمی راه رفتن قبل از رسیدن به محل کار یا زمان صحبت تلفنی یا استماع یک کتاب صوتی شمارا از قبل فعالتر میسازد.
انتخاب حالت ایستاده بهجای نشسته
کمی به انجام فعالیتها در حالت ایستاده بهجای نشسته بیاندیشید. بدین ترتیب از انرژی پاها نیز استفاده نموده و در انتهای روز احساس خستگی کمتری را تجربه میکنید. با این توصیفات برای پایبندی به سبک زندگی سالم و فعال فقط کمی تحرک بیشتر کافی است.
ورزش حین تماشای تلویزیون
انجام حرکات نرمشی، کششی و کار با وزنه در زمان تماشای تلویزیون بدن شمارا از کمتحرکی در ساعات طولانی نجات میدهد. برخی از تردمیل، دوچرخه ثابت یا توپهای پیلاتس برای چنین مواقعی استفاده میکنند.
تمرین تنفس عمیق
در مواقعی که شرایط تحرک کافی برای شما وجود ندارد، انجام دم و بازدم و تنفس عمیق میتواند، بهترین راهکار باشد. بدین ترتیب اکسیژنرسانی به بافتها صورت گرفته و جریان خون کیفیت بهتری را مییابد. البته این عمل به کاهش استرس، کاهش فشارخون و تسکین درد نیز کمک فراوانی میکند.
انجام تمرینات مراقبه
آموزش مدیتیشن و تمرینات مراقبه نیز راهکار دیگری است تا از زندگی سالم بهرهمند شوید. این تمرینات برای کسانی که در ساختمانهای کوچک و آپارتمانی زندگی کرده و فضای کافی برای فعالیتهای زیاد را ندارند، بسیار سودمند است.
انتخاب یک فعالیت پرتحرک
اگرچه پایبندی به موارد ذکرشده، شمارا دررسیدن به یک سبک زندگی سالم و فعال کمک میکند، اما درنهایت انجام فعالیتهای ورزشی پرتحرکتر را نیز به خاطر داشته باشید. برای این منظور میتوانید در گروههای ورزشی عضو شوید یا در یک باشگاه ورزشی ثبتنام نمایید. حتی خود بهتنهایی به تفریحاتی مانند کوهپیمایی، دوچرخهسواری در جنگل یا شنا بپردازید و بدین ترتیب متابولیسم طبیعی بدن خود را فعال نموده و از مزایای آن بهرهمند شوید.
کلام آخر باب سبک زندگی سالم
گاهی ما تحت تأثیر روابط اجتماعی، باورهای اعتقادی، آدابورسوم به سمت سبکی از زندگی مایل میشویم که چندان سالم نیست. در این حالت تغییر مسیر و ایجاد تحول در باورها، اعتقادات و ارزشهای غلط میتواند، ما را از گرفتاری در گرداب بیماریها نجات دهد. اگر دیر اقدام نماییم و با پیروی کورکورانه به مسیر نادرست خود ادامه دهیم، دیر یا زود باید با عواقب ناگوار این سبک زندگی دستبهگریبان شده و دچار انواع درد و ناراحتیها گردیم.
